Ken je dat, dat je een artikel of boek leest en dat je eigenlijk sneller wilt lezen dan je kunt omdat je het zo eens bent met wat er staat?
Ik heb dat bij de artikelen van Annemiek Leclaire. Onder andere haar artikel “De schaduwzijde van zelfdiscipline” is een must read wat mij betreft[1].
Ze begint het artikel met de stelling “Zelfdiscipline is hopeloos overgewaardeerd”. En eerlijk is eerlijk, ik moest even slikken toen ik dat las. Hoezo overgewaardeerd? Ik heb toch echt geleerd dat zelfdiscipline een onmisbaar element is om een succesvol leven te leiden. Zonder zelfdiscipline kom je er niet. Ook als je ergens niet echt zin in hebt, doe je het toch: hop, schouders eronder en gaan.
Maar toen ik verder las begreep ik direct wat ze bedoelde. Want het gaat tegenwoordig niet alleen om het opbrengen van zelfdiscipline in specifieke gevallen. Nee, vandaag de dag heb je de hele dag door heel veel zelfdiscipline nodig. En dat komt omdat we de hele dag zo ontzettend veel moeten:
Ik moet deze e-mails er vandaag nog even uitsturen; ik moet vandaag nog een half uurtje sporten; ik moet vanavond (weer) een voedingsrijke verse maaltijd op tafel zetten; ik moet elke dag om 5 uur opstaan want daar word je schijnbaar succesvol van. Ik moet elke 3 jaar promotie maken want anders sta ik stil. Ik moet klokslag 9 uur op kantoor of in elk geval ingelogd zijn want anders denken mijn collega’s dat ik de kantjes ervan af loop.
Ik moet, ik moet, ik moet … en waarom? Omdat we denken dat alles te bereiken is als we maar hard genoeg ons best doen en daarvoor is uiteraard een flinke portie zelfdiscipline nodig.
Treffend vind ik de verwijzing in het artikel naar een onderzoek uit 1972. Daarin werd aangetoond dat kinderen die langer konden wachten op een snoepje later succesvoller werden dan de kinderen die het snoepje meteen hadden gepakt. De conclusie van dit onderzoek: wie zich kon beheersen, presteerde op allerlei vlakken beter. Vanuit de wetenschap is er genoeg kritiek op de conclusie van het onderzoek, maar zoals Leclaire zo mooi omschrijft heeft dat niet kunnen voorkomen dat zelfdiscipline een haast heilige status heeft gekregen.
Natuurlijk, zelfdiscipline heb je ook nodig. Je ergens toe zetten of jezelf inhouden op momenten dat je eigenlijk iets zou willen doen of laten; anders was je nooit gekomen op het punt (in je carrière of je persoonlijk leven) waar je nu bent. Maar waarom moet dit de hele dag door, toegepast op van alles en nog wat? Het lijkt wel alsof we alles even belangrijk maken.
Ja natuurlijk is het fijn om op tijd te komen, maar in veel gevallen maakt het de ander echt niet zoveel uit dat je 5 minuten later ben: waarom dan zoveel stress en moeite doen voor die 5 minuten? Ontspan ipv het gaspedaal harder in te drukken of als een malle op je pedalen te trappen om maar op tijd te komen. Haal diep adem en rij of fiets ontspannen naar je plek van je bestemming, verontschuldig je dat je wat laat bent en ga door met je leven. Don’t beat yourself up voor die paar minuten.
Ik vind sowieso dat we veel te spastisch met tijd om gaan; waarom doen we altijd alsof we er te weinig van hebben? Uit eigen ervaring weet ik dat ik veel meer tijd heb dan ik denk dat ik heb, dus zolang ik denk dat ik genoeg tijd heb komt het goed. Ja klinkt erg cryptisch, maar het werkt echt. Zal er op een later moment een blog over schrijven.
Ja natuurlijk voelt het fijn om al je to-do’s van je lijst te kunnen strepen. Maar wat gebeurt er als je de laatste to-do’s bewust niet doorstreept en een uurtje eerder stopt met werken? Zodat je wat tijd hebt om iets te doen waar je echt zin in hebt.
Weet je überhaupt waar je zin in hebt? Stel dat dat een uurtje op de bank Netflix kijken is? Zou je jezelf dat toestaan? Een serie kijken waar je van smult, onder kantoortijd? Of is dat minder acceptabel dan bijvoorbeeld een uurtje wandelen? Ook interessant om eens te bekijken. Maar goed, weer een onderwerp om later op terug te komen. Back to ‘zelfdiscipline’.
Mensen die gebukt gaan onder ‘moeten’, doen dingen omdat ze denken dat dat nu eenmaal zo hoort en het van ze verwacht wordt. Dat zijn de mensen die ‘zelfdiscipline’ hoog in het vaandel hebben staan.
Hoe zit dat bij jou? In welke mate laat jij je leiden door (de verwachtingen van) anderen als je kijkt naar jouw to-do’s van vandaag? Weet jij welke drijfveren van jou van binnenuit komen en welke van buiten zijn opgelegd? Wat betekent zelfdiscipline voor jou?
Probeer maar eens wat dingen die je van jezelf moet doen vandaag te schrappen en niet te doen. Ongeacht wat de gevolgen ervan zijn zal het erg ongemakkelijk aanvoelen. Waar komt dat ongemak eigenlijk vandaan? Wat is de reden dat het niet lekker voelt als je iets van je to-do lijst bewust niet doet?
Nog een belangrijke vraag: weet jij überhaupt welke doelen je nastreeft en waarom je ze nastreeft? Volgens het artikel zijn mensen die dit helder hebben gelukkiger en gezonder. Waarschijnlijk omdat ze zichzelf niet constant onder druk hoeven te zetten.
Hmm gelukkiger en gezonder … Lijkt me genoeg reden om eens wat langer stil te staan bij jouw doelen in het leven. Of doe jij dat al regelmatig?
Het artikel van Annemiek Leclaire vind je hier. Lees het! Of doe het lekker niet … 🙂
[1] Haar boek: “Minder moeten, meer leven. Ontploeteren in drukke tijden” (uitgeverij Ambo Anthos) is ook een dikke aanrader.
